Συλλογή Αριστοτέλη Ωνάση!

Στον ειδικά διαμορφωμένο χώρο της αίθουσας Δ΄ του Μουσείου, παρουσιάζεται ένα τμήμα της συλλογής Ωνάση. O Αριστοτέλης Σ. Ωνάσης είναι ο πλοιοκτήτης, του οποίου

το όνομα περισσότερο από κάθε άλλου, έχει συνδεθεί διεθνώς με το δαιμόνιο επιχειρηματικό πνεύμα του σύγχρονου Έλληνα και την επίδοση των Ελλήνων στα θαλασσινά επαγγέλματα.

Η συλλογή του, περιλαμβάνει ομοιώματα πλοίων, έργα μικροτεχνίας, ναυτικά όργανα, όπλα, έπιπλα, πίνακες ζωγραφικής και χαρακτικά που χρονολογούνται από τον 17o αιώνα. Τα κειμήλια αυτά κοσμούσαν τη διάσημη για την πολυτέλειά της θαλαμηγού του, «Χριστίνα».

Το πιο σημαντικό και εντυπωσιακό μέρος της συλλογής Ωνάση αποτελούν τα κοκάλινα ομοιώματα πλοίων, έργα Γάλλων αιχμαλώτων των Ναπολεόντειων Πολέμων.

Πρόκειται για ομοιώματα ιστιοφόρων του 19ου αι. που οι αιχμάλωτοι κατασκεύαζαν μέσα στις φυλακές και στη συνέχεια διέθεταν στις αγορές που οργανώνονταν έξω από αυτές υπό την αυστηρή επιτήρηση των δεσμοφυλάκων τους. Δεν αποτελούσαν πιστά αντίγραφα ιστορικών πλοίων καθώς οι φυλακισμένοι δεν είχαν πρόσβαση σε ναυπηγικά σχέδια, ενώ τα εργαλεία που είχαν στη διάθεσή τους ήταν περιορισμένα. Συχνά, ωστόσο, έδιναν στα μοντέλα τους ονόματα ιστορικών πλοίων με σκοπό να ανεβάσουν τις τιμές τους στην αγορά. Για την κατασκευή τους χρησιμοποιούσαν κυρίως κόκαλο αλλά και και ελεφαντόδοτο, ξύλο, κέρατο, ορείχαλκο, γυαλί, φυτικές ίνες, τρίχες, χαρτί, ύφασμα, άχυρο κ.α.

Η συλλογή αυτή των μοντέλων είναι σπάνια. Στην Ελλάδα συναντάμε, επίσης, ομοιώματα πλοίων ίδιας ιστορικής προέλευσης στη συλλογή του Ναυτικού Μουσείου Οινουσσών, στη συλλογή του Ιδρύματος Λασκαρίδη ενώ μέρος από τη συλλογή του Ωνάση κατέχει και το Ίδρυμα Α.Σ. Ωνάσης. Παρόμοιες συλλογές παρουσιάζει και το Βρετανικό Ναυτικό Μουσείο Greenwich.

Από τη συλλογή Ωνάση ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα scrimshaw, δηλ. τα εγχάρακτα δόντια φάλαινας και το όστρακο κοχυλιού. Πρόκειται για μια ιδιαίτερη τεχνική χάραξης που εμφανίζεται τον 18ο αιώνα και την οποία εφάρμοζαν οι φαλαινοθήρες στα οστά και στα δόντια των θαλάσσιων θηλαστικών που κυνηγούσαν. Αυτά τα μικρά αριστουργήματα λαϊκής τέχνης χρησίμευαν ως δώρα για τα αγαπημένα πρόσωπα που ανάμεναν την επιστροφή των ναυτικών.

Σχέδια πλοίων, σκηνές καθημερινής ζωής πάνω στα καράβια, σκηνές φαλαινοθηρίας αλλά και προσωπογραφίες, σημαίες, αετοί αποτελούν τη θεματολογία των χαρακτικών των scrimshaw.

Στον ίδιο χώρο παρουσιάζεται και το μοντέλο της θαλαμηγού του Έλληνα εφοπλιστή «Χριστίνα».

Ομοίωμα μικρών διαστάσεων τρικάταρτου πολεμικού ιστιοφόρου με τρεις σειρές κανονιών του 19ου αιώνα. Αρ. συλλογής: 1852.

Abraham Storck (Άμστερνταμ, 1644 - Άμστερνταμ, 1708), Κυνήγι φάλαινας στη Γροιλανδία. Ελαιογραφία, 39x49 εκ. Αρ. Συλλογής: 1.462.

Claude Louis Desrais (1746-1816), Γυναίκα της Πάρου με τοπική ενδυμασία. Οξυγραφία επιχρωματισμένη, 16,6 x 11 εκ. Χαράκτης: Miscelle (Mixelle). Αρ. Συλλογής: 1.882.

Ναυτική πυξίδα κατασκευής “W. ELLIOT 268 High Holborn. London.” 19ος αι. Αρ. Συλλογής: 1.866.

Scrimshaw. Δόντια φάλαινας με εγχάρακτες παραστάσεις. Αρ. Συλλογής: 1.856, 1.857, 1.876.

Πηγη:hmmuseum.gr