H παράδοση συνεχίζεται στη ναυτιλία

Συνεχίζοντας τη μακρά παράδοση του αείμνηστου Αριστοτέλη Ωνάση,
η Ναυτιλία αποτελεί έναν από τους τρεις βασικούς τομείς δραστηριοτήτων του Ιδρύματος Ωνάση.

Η παραλαβή ενός από τα πρώτα υπερδεξαμενόπλοια διπλού τοιχώματος στον κόσμο πριν από έντεκα χρόνια σηματοδότησε την πορεία της Olympic Shipping and Management S.A. προς το νέο αιώνα με πλοία προηγμένης τεχνολογίας, που της επιτρέπουν να ανταποκριθεί πιο αποτελεσματικά στους στόχους της. Το έτος 2005, έχοντας εντάξει πλέον 12 νεότευκτα δεξαμενόπλοια υψηλών προδιαγραφών στο στόλο της, ατενίζει το μέλλον με τη βεβαιότητα ότι θα προσφέρει ακόμη περισσότερα από τον πλούτο της θάλασσας στον τομέα των κοινωφελών έργων και του πολιτισμού.

O στόλος της Olympic απαρτίζεται σήμερα από 19 πλοία. Τα 13 από αυτά είναι δεξαμενόπλοια υψηλής τεχνολογίας και τα 6 ξηρού φορτίου. Η συνολική μεταφορική τους ικανότητα ανέρχεται σε 2.733.000 τόνους.

Η εταιρεία βρίσκεται στην τρίτη γενιά διαχείρισής της, η οποία υλοποιείται από τριμελή Εκτελεστική Επιτροπή. Την αποτελούν ο κ. Αντώνης Παπαδημητρίου, ως συντονιστής της Εκτελεστικής Επιτροπής, με ειδικό τομέα τα χρηματοοικονομικά και τα μεγάλα projects, ο κ. Γιάννης Ιωαννίδης, με επίκεντρο των αρμοδιοτήτων του τα ναυτιλιακά, και ο κ. Γιώργος Ζαμπέλας, υπεύθυνος για τις επενδύσεις σε ακίνητα. Η Εκτελεστική Επιτροπή διαχειρίζεται σε καθημερινή βάση το επιχειρηματικό Ίδρυμα υπό την επίβλεψη του Εποπτικού Συμβουλίου, που αποτελείται από τους κ.κ. Στέλιο Παπαδημητρίου, Παύλο Ιωαννίδη και Απόστολο Ζαμπέλα. Ανώτατο όργανο του Ιδρύματος είναι το δεκαπενταμελές Διοικητικό Συμβούλιο.

Όπως ανέφεραν μιλώντας στο ΑΩ οι κ.κ. Αντώνης Παπαδημητρίου και Γιάννης Ιωαννίδης, με την απόκτηση των δεξαμενόπλοιων Olympic Flag τον Mάρτιο του 2004 και Olympic Future τον Ιούλιο του 2004, χωρητικότητας 155.000 τόνων το καθένα, ολοκληρώθηκε η τρέχουσα φάση του προγράμματος ανανέωσης του στόλου της εταιρείας, η οποία, ωστόσο, διατηρεί ένα συνεχές πρόγραμμα ανανέωσης και επέκτασης, ακολουθώντας τη συγκυρία της αγοράς με σταθερά και προσεκτικά βήματα.

Η ναυτιλιακή εταιρεία απασχολεί σε μόνιμη βάση συνολικά 250 Έλληνες αξιωματικούς. «Ως ελληνογενές Ίδρυμα», ανέφερε ο κ. Ιωαννίδης, «προτιμούμε την ελληνική σημαία και σε όλα τα πλοία οι αξιωματικοί είναι Έλληνες». Η Olympic είναι, μάλιστα, η μόνη ελληνική ναυτιλιακή εταιρεία που έχει γυναίκα καπετάνιο σε πλοίο χωρητικότητας 96.000 τόνων. Από τα 19 πλοία, τα 18 έχουν ελληνική σημαία και το ένα, το Hawk, έχει σημαία των Νήσων Μάρσαλ, καθώς αποτελεί μέρος της συνεργασίας του επιχειρηματικού Ιδρύματος με την ExxonMobil, τη μεγαλύτερη εταιρεία πετρελαιοειδών στον κόσμο.

Η Olympic Shipping and Management S.A. είναι μία από τις πρώτες ελληνικές εταιρείες που επένδυσαν μαζικά σε πλοία νέας τεχνολογίας, φιλικά προς το περιβάλλον, διπύθμενα και διπλών τοιχωμάτων (double hull). Επιπλέον, τα πλοία αυτά διαθέτουν συστήματα διαχείρισης και παρακολούθησής τους μέσω ηλεκτρονικών υπολογιστών που βρίσκονται στην αιχμή της τεχνολογίας. Σήμερα, σχεδόν όλα τα σκάφη της εταιρείας είναι αυτής της τεχνολογίας. Όπως τόνισε ο κ. Ιωαννίδης, «τα θέματα ασφαλείας τόσο των πληρωμάτων όσο και του θαλάσσιου περιβάλλοντος, αποτελούν βασικά στοιχεία της διαχείρισης της εταιρείας». Η Olympic είναι, μάλιστα, από τις πρώτες ναυτιλιακές εταιρείες διεθνώς που πήραν πιστοποίηση ποιοτικής διαχείρισης κατά ISO9001.

«O οραματισμός του Ωνάση αποδεικνύεται πολύ επιτυχής, σχεδόν τριάντα χρόνια μετά το θάνατό του, όπως προκύπτει από την έως σήμερα ανάπτυξη του Ιδρύματος. Είναι η μοναδική περίπτωση που ξέρω, όπου τόσο καιρό μετά το θάνατο του ιδρυτή της, μία επιχείρηση όχι μόνο επιβιώνει αλλά μεγαλώνει τα μεγέθη της σε τέτοιο βαθμό», σημείωσε ο κ. Α. Παπαδημητρίου και πρόσθεσε: «Είναι, επίσης, από τις σπάνιες περιπτώσεις όπου ένα κοινωφελές Ίδρυμα ταυτόχρονα είναι και μία ζωντανή επιχείρηση, από τα κέρδη της οποίας τροφοδοτούνται τα κοινωφελή έργα χωρίς να δαπανάται το κεφάλαιο που διατέθηκε». Στη διαθήκη του αείμνηστου Ωνάση υπάρχει ρητή εντολή για τη συνεχή παρουσία του Ιδρύματος στο ναυτιλιακό χώρο. Στο πλαίσιο αυτό, όταν πωλείται ένα από τα πλοία του στόλου του Ιδρύματος, το προϊόν επανεπενδύεται κατά προτίμηση σε πλοία, δοθείσης της ευκαιρίας. Η διαθήκη του Ωνάση προβλέπει ότι τουλάχιστον το 50% από τα καθαρά κέρδη του επιχειρηματικού Ιδρύματος θα επανεπενδύονται στις επιχειρήσεις του. Το υπόλοιπο 50%, κατά τη διακριτική ευχέρεια του Διοικητικού Συμβουλίου, διατίθεται είτε για κοινωφελή έργα είτε για επενδύσεις.

«Το Ίδρυμα έχει διαθέσει συνολικά σε διάφορα κοινωφελή προγράμματα 270 εκατομμύρια δολάρια σε ιστορικές τιμές, ποσό που σε τρέχουσες τιμές αντιστοιχεί σε 500 εκατομμύρια δολάρια», υπογράμμισε ο κ. Α. Παπαδημητρίου. «Παρ’ όλ’ αυτά, η περιουσία του Ιδρύματος είναι σήμερα τετραπλάσια από αυτή που είχε διαθέσει σε αυτό ο αείμνηστος Αριστοτέλης Ωνάσης. Το Ίδρυμα κληρονόμησε μόνο τα μισά από τα πλοία που ήλεγχε ο Αριστοτέλης Ωνάσης. Σήμερα ελέγχει στόλο με μεγαλύτερη χωρητικότητα από το στόλο του Ωνάση. Την ίδια στιγμή μεγάλοι αντίζηλοί του έχουν αποχωρήσει από τη ναυτιλία».

O πλοιοκτήτης που επηρέασε καθοριστικά την παγκόσμια ναυτιλία, αναγορεύτηκε από την έγκυρη επιχειρηματική επιθεώρηση Lloyd’s List «άνδρας του 20ού αιώνα». Η πορεία του στη ναυτιλία ξεκινά το 1932. Τότε ο Ωνάσης βρήκε την ευκαιρία που ζητούσε για να γίνει πλοιοκτήτης, αγοράζοντας από την Εταιρεία Ατμόπλοιων του Καναδά έξι φορτηγά πλοία έναντι 120.000 δολαρίων.

Σύντομα άρχισε να συνειδητοποιεί την αυξανόμενη ζήτηση για πετρέλαιο, το οποίο θα αντικαθιστούσε το κάρβουνο στην παγκόσμια βιομηχανία, και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα δεξαμενόπλοια θα αποτελούσαν το μέσο του μέλλοντος. Oι υπολογισμοί του έδειχναν ότι ένα δεξαμενόπλοιο χωρητικότητας 15.000 τόνων θα είχε πολύ μικρότερο λειτουργικό κόστος σε σύγκριση με δύο μικρότερα των 9.000 τόνων, παραδείγματος χάριν. Oι σύμβουλοί του θεωρούσαν τρελό ένα τέτοιο σχέδιο, και όλοι οι ναυπηγοί βεβαίωναν πως η κατασκευή ενός τόσο μεγάλου πλοίου ήταν αδύνατη. Όμως ο Ωνάσης διέβλεψε ότι τα ναυπηγεία του Γκέτεμποργκ θα μπορούσαν να κατασκευάσουν το πλοίο των ονείρων του.

Αξιοποιώντας τις κοινωνικές του γνωριμίες, πέτυχε ευνοϊκότερους όρους και η παραγγελία για το μεγαλύτερο τότε δεξαμενόπλοιο στον κόσμο έγινε από μια νεοϊδρυθείσα εταιρεία του Ωνάση στη Σουηδία. Τον Ιούνιο του 1938 είχε κάθε λόγο να λάμπει από χαρά κατά την τελετή ονοματοδοσίας του επιβλητικού «Άριστον».

Με το ξέσπασμα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου το τρίτο του δεξαμενόπλοιο βρισκόταν στα τελικά στάδια ναυπήγησης στη Σουηδία. Η απόφαση των ουδέτερων Σουηδών να κατάσχουν πολλά ξένα πλοία, ανάμεσά τους και το «Άριστον», που βρισκόταν

δεμένο στη Στοκχόλμη, για όλη τη διάρκεια του πολέμου, τον αιφνιδίασε, αλλά ακόμα κι αυτό αποδείχθηκε ευεργετικό σε σύγκριση με τις εκατόμβες άλλων ελληνικών πλοίων που αναγκάστηκαν να ενταχθούν στις νηοπομπές του συμμαχικού στόλου.

Τον Ιούλιο του 1940 ακολούθησε το παράδειγμα πολλών άλλων μελών της ελληνικής ναυτιλιακής κοινότητας του Λονδίνου και μετέφερε τις επιχειρήσεις του από το Λονδίνο στη Νέα Υόρκη.

Ενώ η νομοθεσία περιόριζε την ιδιοκτησία των δεξαμενοπλοίων τύπου Τ2 σε Αμερικανούς πολίτες, ο Ωνάσης κατόρθωσε να εξασφαλίσει τον έλεγχο μιας νέας εταιρείας, η οποία αγόρασε τέσσερα Τ2, και να επωφεληθεί από την ανοδική πορεία της αγοράς που προκλήθηκε από το άλμα της τιμής των καυσίμων το χειμώνα του 1947.

Έχοντας δημιουργήσει τη βάση ενός σημαντικού στόλου, απομακρύνθηκε από την πρακτική της αγοράς μεταχειρισμένων εμπορικών πλοίων και στράφηκε και πάλι στη ναυπήγηση μεγάλων δεξαμενόπλοιων, ακολουθώντας μια εντυπωσιακή επεκτατική πορεία, η οποία συνέβαλε καθοριστικά στην αναδιοργάνωση της παγκόσμιας ναυτιλίας.

Το 1953 παρέλαβε το πρώτο πλοίο 45.000 τόννων, που έλαβε το χαρακτηρισμό «υπερδεξαμενόπλοιο», και του έδωσε το όνομα της συζύγου του, «Τίνα Ωνάση».

Η περίφημη θαλαμηγός «Χριστίνα» αποκτήθηκε τη χρονιά που γεννήθηκε η κόρη του, το 1950, και τα αμέσως επόμενα χρόνια το επιχειρηματικό ενδιαφέρον του Ωνάση στράφηκε προς τη Μέση Ανατολή. Τον Ιανουάριο του 1954 υπέγραψε μια συμφωνία με τη Σαουδική Αραβία, η οποία προκάλεσε αίσθηση λόγω της διεθνούς σημασίας της, την έντονη αντίδραση των ανταγωνιστών του και μια εξαιρετικά χρονοβόρα διαδικασία διαιτησίας στα αμερικανικά δικαστήρια. Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 ο στόλος του αριθμούσε 41 πλοία.

Από την αρχή της δεκαετίας του 1960 και στα επόμενα 15 χρόνια η Olympic Maritime παρήγγειλε άλλα 32 δεξαμενόπλοια, ανάμεσά τους και 22 VLCC, καθώς και 11 πλοία ξηρού φορτίου σε ναυπηγεία της Ιαπωνίας, της Γαλλίας και της Βρετανίας. Oι τελευταίες παραγγελίες νέων πλοίων που έθεσε ο Ωνάσης –η 83η και 84η της καριέρας του– ήταν για δύο ULCC, τα πρώτα δικά του αυτής της κατηγορίας, χωρητικότητας 400.000 τόνων, στα ναυπηγεία του Σαν Ναζέρ.

Μετά την τραγική απώλεια του γιου του Αλέξανδρου, στις 22 Ιανουαρίου 1973, δεν συνήλθε ποτέ. Ύστερα και από μια εγχείρηση χολής δεν μπόρεσε να ανανήψει και πέθανε σε νοσοκομείο του Παρισιού στις 15 Μαρτίου 1975. Είχε ήδη συντάξει την ιδιόγραφη διαθήκη του, μοιράζοντας την περιουσία του ανάμεσα στην κόρη του Χριστίνα και σε ένα Κοινωφελές Ίδρυμα, το οποίο προβλεπόταν να συσταθεί και να φέρει το όνομα του γιου του: «Αλέξανδρος». Όρος της διαθήκης ήταν ότι το Κοινωφελές Ίδρυμα θα πρέπει να αντλεί τους πόρους του από ένα επιχειρηματικό Ίδρυμα το οποίο θα λειτουργεί παράλληλα.

Oι εκτελεστές της διαθήκης, διαχειριζόμενοι τόσο τα πλοία του Ιδρύματος όσο και τα πλοία της Χριστίνας, σύμφωνα με τη δική της επιθυμία, κατόρθωσαν να ξεπεράσουν την κρίση της «δεκαετίας του OΠΕΚ». Στις αρχές της δεκαετίας του 1980 η κληρονόμος του Ωνάση ζήτησε από τους διαχειριστές να την απαλλάξουν από τις ναυτιλιακές δραστηριότητες. Μετά τον αιφνίδιο θάνατό της το 1988 ρευστοποιήθηκε ολόκληρο το ναυτιλιακό κομμάτι της περιουσίας της. Έτσι, σήμερα η φυσική κληρονόμος του Ωνάση δεν ελέγχει πλέον κανένα πλοίο. Από την άλλη πλευρά, το Ίδρυμα, προστατεύοντας την επιχειρηματική κληρονομιά του Ωνάση, διατήρησε πάντοτε τη ναυτιλία ως την κεντρική του δραστηριότητα. Το 1991 αγόρασε έναντι τιμήματος τον έλεγχο της διαχειριστικής ναυτιλιακής εταιρείας και άλλαξε την επωνυμία της σε Olympic Shipping and Management, αφήνοντας το παλαιό όνομα Olympic Maritime διαθέσιμο στους κληρονόμους της οικογένειας Ωνάση.

Η ανάκαμψη της ναυτιλιακής αγοράς στα τέλη της δεκαετίας του 1980 αντέστρεψε το δυσμενές κλίμα. Μετά από την εφαρμογή της Πράξης για τη Ρύπανση από Πετρελαιοειδή από τις Ηνωμένες Πολιτείες το 1990, το Ίδρυμα Ωνάση ξεκίνησε ένα φιλόδοξο πρόγραμμα ανανέωσης του ηλικιωμένου στόλου του με επίκεντρο τα νέας τεχνολογίας διπύθμενα και διπλών τοιχωμάτων δεξαμενόπλοια. Το πρώτο υπερδεξαμενόπλοιο που παραγγέλθηκε στην Ιαπωνία μετά το θάνατο του Ωνάση ονομάστηκε Olympic Loyalty («Oλυμπιακή Αφοσίωση») εκφράζοντας τη βασικότερη αξία που διαπνέει τους συνεχιστές του οράματος του Ωνάση.

Ακολούθησαν τα Olympic Sponsor (1994), Olympic Legacy (1996), Olympic Spirit II (1997), Hawk (2000), Olympic Legend (2003), Olympic Liberty (2003), Olympic Flag (2004) και Olympic Future (2004). Παράλληλα διατηρείται ο στόλος των έξι πλοίων μεταφοράς ξηρού φορτίου κατασκευής από το 1982 έως το 1985.

O στόλος του Ιδρύματος μπορεί σήμερα να αριθμεί λιγότερα σε αριθμό πλοία σε σύγκριση με τη χρυσή εποχή του ιδρυτή του, όμως μπορεί να υπερηφανεύεται ότι η συνολική μεταφορική ικανότητα και η συνολική αξία του στόλου έχουν αυξηθεί σημαντικά, ο μέσος όρος της ηλικίας των πλοίων του έχει μειωθεί πολύ και πως είναι όλα τελευταίας τεχνολογίας και ασφαλή για το θαλάσσιο περιβάλλον.

Το κομψό προσωπικό γραφείο του Ωνάση, όλα τα έπιπλα, οι προθήκες με τα μοντέλα παλιών και νέων καραβιών, οι πίνακες και τα χαλιά, μεταφέρθηκαν από το Μόντε Κάρλο και με ιδιαίτερη φροντίδα ξαναστήθηκαν στον πρώτο όροφο του νεοκλασικού κτηρίου της λεωφόρου Αμαλίας. Εκεί μπορεί κανείς εύκολα να τον φανταστεί καθισμένο και χαμογελαστό να συμβουλεύει και να εμπνέει τους συνεχιστές του. Έτσι, στο Ίδρυμα που φέρει το όνομα του γιου του και συνεχίζει το όραμά του, το κοινωφελές αλλά και το επιχειρηματικό, υπάρχει, θα έλεγε κανείς, κάτι από την μορφή του.

Αξίζει να κλείσουμε με τους στίχους που έστειλε κάποιος στον Ωνάση λίγο μετά το θάνατο του γιου του και βρίσκονται χαραγμένοι έξω από την είσοδο του «γραφείου του Ωνάση» στο νεοκλασικό της Λεωφόρου Αμαλίας:

Στον πατέρα Ωνάση:

Όλη του πόντου η θολούρα
που με την τρίαινά σου κυβερνάς –φτωχέ πατέρα– δεν ζυγιάζει το δάκρυο που στα μάτια σου κρατάς...

της Λήδας Μπουζάλη

Πηγή:onassis.org